Emin Çağlı

DUYUSAL OYUNCAKLARIN ÇOCUĞUN DÜNYASINDAKİ ÖNEMİ
"Çocukların oyunu sadece bir aktivite değildir. Tamamen anlam ve önem yüklüdür." F. Fröbel

Çocuklar ve yetişkinler dünyaya farklı pencerelerden bakar. Biz yetişkinler, çocukların sadece eğlenmek için oyun oynadığını varsayarız. Fakat gerçek şu ki oyun; çocukların duygusal, zihinsel, fiziksel ve sosyal gelişimini sağlayan içinde eğlencenin de olduğu temel bir ihtiyaçtır.

Bebek, dünyaya gözlerini açar açmaz bu ihtiyacını karşılamak ister. Çünkü, bu dünya ile ilgili yeterli veriye sahip değildir. Dünyayı keşfi; etrafında olup bitenleri izlemekle, nesnelere, oyuncaklara temas ile başlar. Dolayısıyla hangi oyuncaklara temas ettiği, bu oyuncakların duyularına doğru hitap edip etmediği önem kazanmaktadır. Duyuların 5’ini; dokunma, görme, işitme, koklama ve tat alma olarak bilsek de aslında çocuk gelişimi için çok önemli diğer bazı duyularımız daha vardır. Bunlar;

• Çocuğun derisinden gelen hissini tanımlamasına yardımcı Taktil,
• Denge ve hareket hassasiyetinden sorumlu Vestibüler,
• Yorgunluk ve tuvaletten sorumlu Interoception,
• Kas, eklem ve uzuvlarımızı doğru algılamamızı sağlayan Propriosepsiyon duyularımızdır.

Bu 8 duyu algısının da bebeklikten itibaren aktif çalışması çocukluk döneminde psikolojik ve fizyolojik açıdan çok gereklidir. Duyusal oyuncakların doğru seçimi burada önemini arttırmaktadır.

Günümüzde ebeveynler, çocuklarına oyuncak seçerken binlerce çeşit arasında karar vermekte zorlanmaktadır. Çoğu zaman rastgele ve çocuğun asıl ihtiyacı gözetilmekten seçimler yapıldığını görmekteyim. Oyuncakların hangi malzemeden oluşturulduğu, çocuğa verdiği duygular, 5 temel duygunun yanında diğer duyulara da doğru hitap edip etmediği, sürdürülebilirliği, yapım amacında çocuğun psikolojik faktörlerini içerip içermediğine ebeveynlerin dikkate alması gerekir.

Çocuklarla terapi, bireysel görüşmeler, grup çalışmaları yaparak geçirdiğim 10 senelik mesleki tecrübelerime dayanarak TOi TOi Milestone koleksiyonunda çocuklar için ürettiği oyuncakları yukarıda sözünü ettiğim bilimsel faktörler açısından inceledim.

Milestone Mini
Geçiş Dönemi

0-1 yaş dönemi bebeğin dünyayla ilk tanışma ve keşfetme dönemidir. Bu dönemde bebeğin en büyük ihtiyacı güven hissidir. Güvenli bağlanması sekteye uğrayan bebeğin, çocukluk ve yetişkinlik döneminde birçok psikolojik altyapılı sorunlar yaşadığını görmekteyim. Bu sebeple çocuklarla terapiye başlamadan önce ebeveynlerden, bebekliğin ilk yılını öğrenmek isterim.
Bebeğinizin karşılaştığı ilk streslerden biri diş çıkarma dönemidir. Bu dönemde diş çıkma yerinde yoğun kaşıntı çocukta strese sebep olur. Çünkü nedenini bilmediği şekilde bir problem oluşur ve nasıl baş edeceğini bilemez.

TOi TOi Milestone Mini serisinde yer alan Gumy diş kaşıyıcı, bebeğin fizyolojik ihtiyacını giderirken aynı zamanda diş kaşıyıcının kombini olan Mino / Juji / Pinn adlı peluş oyuncaklar onun psikolojik ihtiyacının giderilmesine yardımcı olacaktır. Çünkü, Mino / Juji / Pinn bebeğin el-parmak boyutuna göre özel tasarlanmış olup dokusu kaygının giderilmesine yani “Taktil” duyusunun gelişimine destek olacaktır. Ayrıca içindeki ses akustiği anne karnındaki sese benzediği için bebeğe güven hissi verecektir. Ek olarak, Gumy diş kaşıyıcının yapıldığı malzeme olan Gıda Sınıfı Silikon, camın da üretildiği ham madde olan silis kumundan elde edilen son derece sağlıklı bir maddedir.

Milestone Midi
Keşfetme Dönemi

2 yaş sonrasında çocuk, anneden ayrılma ve özerklik arayışına girer. Bu dönemde hayır demeyi ve reddetmeyi öğrenir. Bu aslında kendi başına yürütmek istediği keşif arzusudur. Ona belli oranda izin vermek yaşam serüveni için ihtiyaç duyduğu motivasyonu verecektir.

TOi TOi Milestone Midi serisinde yer alan ve çanta olma özelliğine sahip Pinn / Mino / Juji / Blu adlı peluş oyuncaklar, anneden ayrılıp kendi başına oyunlar kurduğu dönemde bir geçiş nesnesi olacaktır. Çünkü, anneden ayrılmanın verdiği güvensizlik hissini bu çantaların dokusu, yumuşaklığı giderecektir. Bu dönem, bebeğinizin duyguları tanımaya başladığı dönemdir. Ben yıllarca oyuncakların nötr duygu ve renkleri içermesi gerektiğini ifade ettim. Çünkü, çocuklar sadelikte güveni hissederler.

Nötr duyguların oluşu çocuğa, oyuncağa istediği duyguyu yansıtma şansı verir. Pinn / Mino / Juji / Blu tam bu özelliklere sahip; renkleri soft ve duygu ifadesi nötrdür. Çanta oluşu ve içine eşyalarını koyabilmesi, mahremiyet ve aitlik hissinin geliştirmesini sağlayacaktır. Ek olarak, tuvalet ve yeme problemlerinin azalmasına yardımcı olan Interoception duyusunu aktive etmeyi destekler.

Milestone Maxi
Sosyalleşme Dönemi

Ebeveyninden özerkleşen çocuk artık diğer insanlarla etkileşim kurmaya arzusuna girer. Bunun hayati önemi vardır. Eğer bu ihtiyaç sağlıklı karşılanmaz, çevreyle etkileşim düşük olursa anneden ayrılamama ve özgüven sorunlarına yol açabilir. Çocuklar sosyalleşme sürecinde nesneler üzerinden bunu deneyimlerler. TOi TOi Milestone Maxi serisinde yer alan peluş oyuncaklar ona bu deneyim için denemeler yapma, onunla arkadaşlık kurma imkanı verir.
Pinn / Mino / Juji’ye gerçek bir çocuğa sarılma hissini veren bir yapıya sahiptir. Bu dokunma ve taktil duyunun gelişimi için önemli bir ayrıntıdır. Ayaklarının yapısı, kıyafetlerin gerçek insan kıyafetlerinden yapılıp çıkarılabilir olması çocuğun onunla bağ kurmasını kolaylaştıracaktır. Kombini olan çantanın içinde materyalli/materyalsiz oyun fikirleri bulunmaktadır. Bazıları çocuklarla iletişim kurarken oynadığım oyunları içeriyor. Bu oyunlar ebeveynler ve çocuklar için hem eğlenceli hem terapötik etkiye sahiptir.
Özetle TOi TOi Milestone koleksiyonunun Midi – Midi ve Maxi serilerinde yer alan 12 peluş oyuncak, çocukların gelişimsel dönüm noktalarındaki duyusal ihtiyaçlarını karşılayan özellikler taşır ve bu özellikleri çocuğa en yüksek ve sürdürülebilir kalitede sunar. Her üç seride özellikle dikkat edilen minimal yüz detayları, çocuğun içinde bulunduğu duygu durumunu oyuncağıyla özdeşleştirmesine imkân sağlayarak onu güvende hissettirir. Peluşların yumuşak dokusu ve dikkat dağıtmayan renkleri, sade desenleri iç huzur ve dengenin gelişmesine katkıda bulunur. Bu açıdan, çocuğun dikkat ve odaklanma becerisine katkıda bulur. Tüm seriler ayrı ayrı çocuğu aktif olarak destekleyen, öz kontrol, öz güven, keşfetme, bağımsızlaşma, hayal gücü ve sosyalleşme becerilerini geliştiren özellikler taşır. Böylelikle oyun ve oyuncak yoluyla çok yönlü duyusal gelişim desteklenmiş olur.

Psikoterapist & Oyun Terapisti
Emin ÇAĞLI