Hande NAZİKSOY

TOi TOi Milestone Koleksiyonu Değerlendirmesi

TOi TOi serisinden; mini, midi ve maxi boy pelüşleri, pedagojik olarak analiz etmek için, oyun ve oyuncağın hem psikolojik hem de gelişimsel açıdan değerlendirilmesi uygunluk gösterir. Serilerin ortak noktasında oluşturduğu çerçeve bu şekilde değerlendirilmiştir. Ardından her bir seri kendi içinde tekrar analiz edilmiştir. Böylece hem ortak alanın hem de farklıkların ortaya çıkmasına olanak sağlanmıştır.

1-Oyun ve Oyuncağın Psikolojik Önemi

Başta Sigmund Freud olmak üzere; Erik Erikson, Anna Freud, Melanie Klein, Donald Winnicott ve Susan Isaac gibi bilim insanları oyunun psikolojik gelişimini araştırmış ve bunun önemini belirtmişlerdir. Çocukların duygularını tanımanın en güzel yolunun oyun olduğunu ve aynı zamanda oyunun doğal bir içgüdü olduğunu ifade etmişler, bireyin kendini ve duygularını tanımasında, problemleriyle başa çıkmasında bir metot olduğunu vurgulamışlardır. Çocuklar oyun oynarken, oyunlarına anlam katar ve temelde oyun onların iletişim biçimidir. Hatta ‘Freud’; oyunda seçilen oyuncakların şans eseri olmadığını vurgulamıştır.
Oyun, çocuğun ego gelişimine katkıda bulunur ve birçok doğal beceri kazandırır. Oyun esnasında çocuklar özgürdür ve bu durum, çocuğun kendi duygularını tanımasına yardımcı olur. Çocuk farkında olmadığı duygularını, istek ve arzularını oyun sırasında gösterebilir. Bu da çocuğun duygusal gelişimine katkıda bulunur.
Anna Freud çocuk psikopatolojisinde edindiği verilerle beraber, dürtü ve ego gelişiminin iç içe geçmesini dikkate alarak “Gelişim Çizgileri” kavramını ortaya atmıştır. Gelişim çizgisi bağlanmadan, duygusal özgüvene, ardından beden bağımsızlığına doğru, benmerkezcilikten arkadaşlığa; yani vücuttan oyuncağa olarak ele almıştır. Anna Freud, çocuklarda serbest çağrışımın çok sınırlı olduğunu ve onların hareketsiz kalamayacağını bildiğinden dolayı, onlara uyarlanmış hareket alanı ve farklı materyaller sunmuştur.
Buna benzer özellikler özellikle TOi TOi “Maxi” serisinde bulunmuştur.
Anna Freud oyunu üç evrede incelemiştir:
1) Bedenden oyuncağa geçiş evresi: Bebekler, altıncı ayından sonra anneden ayrılma süreci yaşaya bilir ve bu durumun geçişi, bir nesneyle desteklenebilir. Mesela annesini özlediğinde, battaniyesine veya oyuncağına sarılmak gibi.
2) Oyuncaktan oyuna geçiş evresi: Çocuk ‘bir’ yaşındayken çeşitli oyuncaklarla ilgilenmeye başlar. Yalnız veya başkalarıyla oyuncaklar vasıtası ile oynayabilir. Üç yaşına kadar süren bu dönemde fiziksel etkinlikler çocuğun yoğun ilgisini çeker.
3) Oyundan işe geçiş evresi: Çocuğun dil becerisinin artmasıyla ‘dramatik oyuna’ ayırdığı süre artar. Başkalarıyla oyun kurmaktan zevk alır. Hobi geliştirmeye başlar.
Bu üç evrenin, TOi TOi Milestone koleksiyonundaki; Mini, Midi ve Maxi serilerinden izlenebilmesi mümkündür. Mini seri geçiş dönemi, Midi seri keşif dönemi ve Maxi seri sosyalleşme dönemi özellikleri taşır. TOi TOi Milestone ürünleri; çocukların duygusal gelişimleri, motor gelişimleri ve bilişsel gelişimleri için uygun bir araç olarak belirlenebilir.
Melanie Klein, tıpkı ‘Anna Freud’ gibi çocuk psikanalizde başta gelen isimlerdendir. Klein, “Nesnel İlişki Kuramı” nı, çoklu araştırma ve gözlem sonucunda ortaya çıkarmıştır. Nesnel İlişki kuramı, anne ve çocuk arasında, ilk altı ayı kapsayan duygusal bağa dayanır. Klein, çocuğun oynadığı oyuncakların önemini vurgular ve çocuğun nesnelere karşı olan tutumu, tavrı ve hareketlerini gözlemler. Bu yüzden Klein, kendi odasında da küçük figür ve materyaller bulundurmuştur. Klein, terapide kullanılan oyuncakların mekanik olmamasına ve basit olmasına da özen göstermiştir. Bu durumun ardından, çocukların oyuna ve oyuncağa farklı şekilde yaklaştığını ve daha farklı malzemelerle birlikte ortaya çıkabileceğini gözlemlemiştir.
TOi TOi Milestone ürünleri bu durumda nesnel ilişki kuramı doğrultusunda; ebatları, renkleri, hijyenik koşulları ve duyusal malzemeleri açısından uygun bir oyuncak tercihi olarak sunulabilir.

2-Oyun ve Oyuncağın Çocuk Gelişimindeki Önemi

Oyunun, çocukların gelişimindeki önemi sadece keşfetmek değil; aynı zaman da dil becerisi, sosyal beceri, dikkat, motor gelişimi, bilişsel gelişim ve duygusal gelişim için en önemli referanstır. Winnicot (1998); varoluşun tamamının, oyunun üzerine kurulduğunu vurgulamıştır. Rosseau (2003); “Emilé” kitabında, oyunun çocuğun tabiatı olduğunun altını çizmiştir. Froebel (1887) oyunun sadece duygusal anlamda değil aynı zamanda motor gelişiminde de, hareket ve eylem noktasına değinmiştir.
Burada oyunu üç farklı kavramlara ayırmamız mümkün:
1. Keşif: Çocuklar, canlı ve cansız her şeyi oyun yoluyla keşfeder. Gözlemler ve harekete geçer. Bowly’ e göre; ‘güvende hisseden bebekler çevresini daha rahat keşfeder’. Güvende hissetmek için güvendiği kişinin yerine bir nesne yerleştirebilir.
2. Taklit: Çevresindeki canlı ve cansız her şeyi taklit eder ve taklit ettikçe yeni davranışlar edinir. Eğlence ve bağlanma gelişirken, kurallar ve neşeleri ile beraber kendi dünyasını yorumlayabilir ve hayata adapte olur. Taklit becerisiyle hayatındaki rolleri tanımlar.
3. Gelişim: Bireyin zaman içindeki olgunlaşma sürecidir. Yani; duygu, düşünce ve davranış üçgenindeki gelişimidir. Oyunla beraber düşüncelerin değişebileceğini ve davranışlarındaki alternatifleri fark ederek, duygularını yönetmeyi ve anlamlandırmayı öğrenecektir.
Bu üç farklı kavram, TOi TOi Milestone Mini – Midi ve Maxi serilerinde de gözlemlenmektedir ve çocukların gelişimi açısından olumlu etkileri bulunmaktadır.
Oyun materyalleri, insanlık tarihi kadar eskidir. ‘Nesne’ ilişkisi hayatımızda hep vardır. Bu, bazen ihtiyaç olarak, bazen de araç olarak belirlenir. Materyaller doğumdan ölüme kadar insanın hayatını kolaylaştırır. Yeni beceriler kazanılır ve psikolojik açıdan, denge mekanizması desteklenebilir. Zaman zaman rahatlamak için veya eğlencesine hayatımızda hep nesneler vardır. Sigmund Freud’ a göre; oyun materyalleri olarak kullanılan nesneler, aynı zamanda ‘totem’ sembolü olarak kullanılmıştır. Örneğin, geceleri uykuya sadece uyku arkadaşı ile dalmak gibi. Dolayısıyla her bir TOi TOi ürünü, bu konuda destekleyici olabilmektedir.

3-Oyuncak Seçiminde Kriterler

Oyun ve oyun materyallerinin önemi yanı sıra, oyuncak seçimlerindeki kriterler de uygun oyuncağın bulunmasında yardımcı olacaktır.
0-12 aylık bebekler:
Oral dönemde oldukları için temizliği kolay sağlanabilen, dişleri ile parçalamaları zor ve yutamayacağı biçimde olması, güven ve sağlık açısından en önemli noktalardır. Motor gelişimleri daha zayıf olduğu için, elleriyle kavrayabilecekleri şekilde olması uygun olacaktır. Dikkat dağıtacak renkler, yapay ve dijital sesler, bebek gelişimi açısından uygun olmayabilir. Oyuncakların, bebek arabasına veya yatak kenarlarına asılarak, bağ kurmalarını kolaylaştıracak şekilde olması uygun olacaktır.
1-3 yaş grubu çocuklar:
Dünyayı yeni keşfettikleri ve yoğun bir öğrenme sürecine girdikleri dönem. Oyuncakların, ebat olarak çeşitli olması uygun olacaktır. Nesnelerin ebatları, kıyaslama ve hayal gücünü kurgulama konusunda yardımcı olacaktır. Duygularıyla yeni tanıştıkları için oyuncaklar korkutucu gelebilir. Bu yüzden çok ses çıkartmaması veya kendinden büyük olmaması, yani; ‘görsel ve işitsel’ aşırı uyarıcı etkenler olmaması önem arz eder. Aynı zamanda seçtiği oyuncaklarla daha yoğun temasa girmek isteyecektir. Bu durumda uyku veya gezme arkadaşı olarak da kullanmak isteyebilir. Kolay yıkanabilir (hijyenik) olması, bu acıdan önemli olacaktır. Özellikle 2 yaşından sonra soyut ve somut kavramlar oluşmaya başlar. Yeni duygularıyla tanışır ve bu duyguları oyuncaklarına taşıması mümkündür. Aynı zamanda ‘hayal arkadaşı’ dönemi de başladığı için seçilen oyuncaklar bu hayallerin içinde rol alır. Bu gibi etkenler oyuncakların, çok yönlü kullanılması açıdan önemlidir.
3-6 yaş grubu çocuklar:
Bu yaş aralığı, okul öncesi veya okul çocuğu olarak adlandırdığımız yaş grubudur. Daha çok soru sorarak bilişsel olarak öğrenmeye çalışırlar. Meraklı oldukları kadar sıkılmaları da gündeme gelecektir. Bir oyuncağı çok yönlü kullanma durumu ön planda olacaktır. Rol oyunları oynamayı sevdikleri için tercihen temas kurabildikleri oyuncakları seçerler.
TOi TOi ürünlerin her üç serisinin yaş belirleme standartları ve yanlarında verilen aksesuarların, kullanıcısı açısından tercih edilmesi olumludur.

4-Belirlenen çerçeve doğrultusunda ürün değerlendirme

Önceki yazılarda belirlenen başlıklarla, ürün değerlendirmesinin bilimsel açıdan analiz edilmesi, pedagojik açıdan doğru cevapları verebilmektedir. Bu çerçevede, TOi TOi ürünleri pedagojik açıdan, destekleyici olarak tanımlanabilir. Ayrıca kendi içinde de ayrılan üç seri, incelenmeye alınmıştır.

a) Mini Seri
Pinn, Blu, Mino, Juji gibi isim seçimleri, bebeğin dil ve seslendirme gelişimi açısından uygundur. 3 ay ve üstü bebekler için, ürün tasarımı açısından; minimal ve ergonomik olması, yaş kriterine uygunluk göstermektedir. Oyuncakların hareket kısıtlaması olmadığından, ince motor için ideal bir tasarımla karşılamış olmaktayız. Yüz ifadesinin bulunmaması fakat gözlerinin yerinin belli olması çocuk için bir keşif alanı sağlıyor. Bu durum aynı zamanda duygu gelişimi ve sosyal beceri için destekleyici olacaktır. Duyusal olarak, taklit duyusu için iki farklı kumaş dokusu, işitsel duyusu için tek ses ve görsel duyusu içinde yumuşak renkler sunulmuş. Ürünlerde, aşırı uyaranlardan kaçınılmış olunması duyusal açıdan isabetli olmuştur. Böylelikle çocuklar, dikkatini dağıtacak noktalardan uzaklaşılmış olacaklardır.
İşitsel duyu gelişimi için; hareket ettirdikçe, hışırtı sesi gelmektedir. Bu anne karnı sesine benzer olduğu için güvenli alanda hissettirecektir. Oyuncakların ucundaki çıkarılabilen emziğe veya meme uçuna benzeyen damak kaşıyıcısı bulunmaktadır. Esnek, yumuşak ve farklı dokular içermesi çocuğun taklit duyusunu geliştirirken, keşif ve öğrenme alanı da gelişecektir.
Oral dönemde olan bebekler her şeyi oral yollarla öğrenirler. Bu durumda hijyenik koşullar sunulmuştur. Ayrıca diş kaşıyıcının çıkartılabilir olması da ürünün sürdürebilir olmasını gösterir. Diş çıkartma döneminden sonraki dönemde de bağ kurabileceği oyuncağıyla yoluna devam edebilir.
Ebatların küçük olması hem yaş kriterlerine uygun hem de gezme veya uyku arkadaşı olarak, kolaylıkla eşlik etmelerine imkân sağlamıştır.

b) Midi Seri
Bir çocuğun gelişimine; Midi boy TOi TOi ürünleri de; Mini boyda olan Pinn, Blu, Mino ve Juji aynı tasarımla ve yeniden büyümüş olarak desteklemeye devam ediyor.
Midi serisi keşif dönemini temsil ediyor. Yine aynı renklerin kullanılmış olması duyusal gelişim açısından olumlu etkiler sunmaktadır. Çocuklar çeşitli duyguları tadarken sabit duyguyu temsil eden oyuncak yerine, yüz ifadesinde mimik olmayan ürünler çocuğun hayal gücünü geliştirecek ve duygu dünyasındaki keşif serüvenine sınır çizmeyecektir.
Mini seride çıkan hışırtı yerine beden algısını temsil edecek şekilde pelüşler çanta olarak tasarlanmış. Bu dönemde çocuklar oyuncakları arkasından sürüklerler, çekerler, taşırlar, iç içe geçirirler. Bu durumda Midi serisi çocuğun bu ihtiyacını karşılamış olur.
Dokusu aynı yumuşaklık da ve hafiflik de olduğu için hem uyku hem de gezi arkadaşı olarak rahatlıkla kullanılabilir. Ayrıca taşınabilir olması oyuncakların hareket ettirilebilmesi yine beden algısını keşfetmesi açısından olumlu etkileyecektir.
Çanta halindeki tasarım, aynı zamanda çocukların kendi ellerini içinde oynatması ile oyuncakları birer kuklaya çevirmeleri mümkün. Böylelikle sosyal becerileri, farkındalıkları ve duygusal gelişimlerini desteklenmiş olacaktır.
Bu dönemlerde çocuklar keşfettiği yeni ortamda çekimser davranabilirler. Yanlarındaki oyun arkadaşları kendilerine güvenli alan sunabilir.

c) Maxi Seri
TOi TOi ürün serisinin son boyu ‘Maxi’ seridir. Diğer serilerden ilk farkı çıkartılabilir kıyafetlerinin olmasıdır. Çocuklar bu dönemde rol oyunlarını severler. Böylelikle taklit ederek sosyal becerileri gelişir ve problem çözme kabiliyetleri artar. Kıyafetlerini giydirip çıkartırken beden algısı ve farkındalık için işlevsel olacaktır. Kıyafetleri giydirip çıkarması yaş grubu için uygundur. Böylelikle kendi öz bakımına merak duyacak ve özgüveni artacaktır. Hem ince motor gelişimi açısından faydalı olarak görülebilir.
Ebatları daha büyük olduğu için, yataklarında yastık gibi kullanabilecekleri bir arkadaş haline gelmiştir. Mini ve Maxi seriye göre elyaf dolgu miktarının arttırılmış olması dik duruşu sağlar ve rol oyunları açısından önem taşımaktadır.
Maxi serinin diğer özelliği, keçe çanta içerisinde bulunan 365 günlük aktivite kitabıdır. Oyunu anlatırken “Pinn diyor ki…” şeklinde, oyuncağın ismiyle başlayan başlıklar, bağ kurma konusunda ve motive etme konusunda olumlu etki bırakacaktır.
Aktivite kitabında yer alan aktivitelerin farklı alanlarda kolaylıkla uygulanabilecek düzeyde olması, çocukla iletişime geçmenin fırsatlarını sunuyor. Yaşadığımız dijital çağdaki alternatifler, çocukların hayatı tanıma konusunda becerisini artıracaktır.
Aktivite kitabında verilen oyun önerileri; sosyal beceri, dil becerisi, bilişsel beceri, ince motor ve kaba motor gelişimi açısında çok yönlü olarak desteklenmektedir.

Uzman Pedagog
Hande NAZİKSOY